ANONİM ŞİRKET AVUKAT BULUNDURMA ZORUNLULUĞU VE GÜNCEL DEĞİŞİKLİKLER
1136 sayılı Avukatlık Kanunu, esas sermayesi 250.000 TL veya üzeri olan anonim şirketler için sözleşmeli avukat bulundurma zorunluluğu öngörmekte; buna göre anonim şirketlerin, baroya kayıtlı bir avukat veya avukatlık bürosu ile yazılı ve sürekli avukatlık hizmetleri sözleşmesi yapması gerekmekte idi.
Sözleşmeli avukat bulundurmayan anonim şirketlere, yükümlülüklerini yerine getirmedikleri her ay için Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yürürlükteki brüt asgari ücretin iki katı oranında idari para cezası verilmesi öngörülmüştü.
Bu düzenleme; sözleşme özgürlüğünü ihlal ettiği, şirketlere gereksiz yere bir mali yük getirdiği ve ülke çapında eşit bir biçimde uygulanmadığı gerekçeleriyle eleştirilmekte idi. O kadar ki bu yükümlülüğe yapılan itirazlar neticesinde olay Anayasa Mahkemesi’ne kadar gitmiştir. Anayasa Mahkemesi kararı, içerdiği değerlendirmeler nedeniyle detaylı bir diğer inceleme yazımızın konusunu oluşturmuştur.
Esasen şirketlerin yürütmekte olduğu faaliyet nedeniyle hukuki danışmanlık alması son derece önemli olup Ticaret Mahkemelerinde görülmekte olan davalardan ve icra müdürlükleri önündeki takiplerden bu durum net bir şekilde anlaşılmaktadır. Ancak elbette ki hukuki danışmanlığın zarar doğmadan önce mi yoksa zarara uğradıktan sonra mı alınması gerektiği şirket yönetimlerinin inisiyatifinde olup avukatlar, görevlerini ancak şirketlerin başvurdukları noktadan itibaren yerine getirmekle yükümlüdürler.
Bugün itibariyle ise yeni bir düzenleme yapılarak şirketlerin avukat bulundurma zorunluluğuna nispeten de olsa bir hafiflik sağlanmış, 7887 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile 1 Ekim 2024 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere TTK'nın 332. Maddesindeki en az esas sermaye tutarı anonim şirketlerde 50 bin TL'den 250 bin TL'ye, limited şirketlerde ise 10 bin TL'den 50 bin TL'ye yükseltilmiştir. Buna göre önceden avukat bulundurma zorunluluğu limiti daha düşük olduğu için çoğu şirketin zorunlu hukuki danışmanlık alması gerekmekte iken, bugün artık belirlenen limitlere göre daha az sayıda şirket için bu zorunluluktan bahsedilebilecektir.
7887 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile 1 Ekim 2024 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere TTK'nın 332. Maddesindeki en az esas sermaye tutarı anonim şirketlerde 50 bin TL'den 250 bin TL'ye, limited şirketlerde ise 10 bin TL'den 50 bin TL'ye yükseltilmiştir. Kayıtlı sermaye sistemini kabul etmiş bulunan halka açık olmayan anonim şirketlerde ise, 100 bin TL olarak öngörülmüş olan en az başlangıç sermayesi tutarı 500 bin TL'ye yükseltilmiştir. Böylelikle esas sermaye miktarının beş katı veya daha fazla esas sermayesi bulunan anonim şirketlerin sözleşmeli avukat zorunluluğu, 1 Milyon 250 bin TL’ye yükseltilmiştir.
Kanımızca avukat bulundurma zorunluluğunda asıl amaç, şirketlerin işlem faaliyetlerinin hukuka uygun olmasını sağlamak, davaları kaybetmeleri nedeniyle zarara uğramalarını engellemek, profesyonel anlamda danışmanlık ve hukuki hizmet alarak her türlü hukuki konuda bilgilenmelerini sağlamak, yargıdaki dava sayısını ve iş yükünü azaltmak, uyuşmazlıkların daha oluşmadan önlenmesini sağlamaktır. Kaldı ki uygulamada Asliye Ticaret Mahkemelerindeki iş yükü ve dava dosyalarının içerikleri göz önüne alındığında, aslında küçücük bir dikkat ve özen ile engel olunabilecek hususların, hukuki bilgi eksikliği ile dava konusu olacak boyutlara taşındığı ortadadır. Dolayısı ile şirketlerin avukat bulundurmak istemesi ya da istememesinin avukatlara doğrudan bir yarar veya zararı söz konusu olmayıp yarar veya zarar bizzat şirketin kendisi üzerine doğmaktadır. Limit artırım kararının yerinde olup olmadığını zaman gösterecek olup düzenlemenin şirketler için olumlu sonuçlanmasını dileriz.
