Marangozluk Nedir?
Marangozluk, kısaca ağacın işlenmesi için uğraşılan, ahşap malzemeleri kesme, şekillendirme ve birleştirme işlemlerini kapsayan zanaatın adıdır. Günümüzde marangozluk eylemi için birçok teknik alet çıksa da eski çağlardan bu yana süregelen meslek dallarından birisidir. Bu meslek, ev mobilyalarından sanatsal dekorasyonlara kadar geniş bir alanda kullanılır. Tarih boyunca marangozlar, evlerin, gemilerin ve hatta köprülerin inşasında bile rol oynamıştır.
Marangozların ağaçları şekillendirmek için kullandıkları aletler yeni değil. Eskiden bu yana ağaç işlerinde uğraşan bu ustalar çeşitli işler için alet kullanmaktaydı. Eski dönemlerde; tırnak, kurtağzı, baskı, testere kılavuzu, çekül, çizecek, delme ve oyma takımları, rende, el planyası, kordon rendesi, testere gibi daha çok insan gücü gerektiren edevat ile çalışan ustalar, günümüzde tekniğin de gelişmesi ile birlikte daha farklı düzene geçmişlerdir.
Marangozluk en az insanlık tarihi kadar eski dönemlere uzanan mesleklerin başında geliyor. Eski çağlarda özellikle gemi yapımı konusunda çalışan marangoz ustaları günümüzde inşaattan mobilyaya kadar birçok noktada görev alıyorlar. Genel olarak usta-çırak ilişkisi içerisinde ilerleyen bu meslek, okullarda verilen eğitimle de öğrenilebiliyor.
Marangoz Hizmet Alanları
Marangozlar, çeşitli ihtiyaçlara göre farklı alanlarda hizmet verir.
İşte marangozluk mesleğinin başlıca uygulama alanları:
1. Mobilya Üretimi
Marangozlar, masa, sandalye, dolap, yatak gibi ev mobilyalarını tasarlayıp üretir. Her ihtiyaca uygun özel tasarımlar da sunabilirler.
2. Kapı ve Pencere Sistemleri
Ahşap kapılar, pencere çerçeveleri ve pervazlar marangozlar tarafından hazırlanır. Özel ölçülerde ve estetik tasarımlarla evlerinize şıklık katarlar.
3. Dekorasyon ve Tasarım
Ahşap raflar, panel sistemleri, tavan süslemeleri ve parkeler, marangozların uzmanlık alanına girer. Kişiye özel çözümlerle yaşam alanlarını güzelleştirirler.
4. Tamir ve Bakım
Eski mobilyalar, kırık ahşap parçalar veya yıpranmış yapılar marangozlar tarafından onarılır. Bu, ekonomik olmanın yanı sıra sürdürülebilir bir dünya için oldukça yararlı bir çözümdür.
Marangozlukta Kullanılan Malzemeler
Marangozlar, ahşap türlerine göre farklı malzemelerle çalışır.
İşte marangozlukta yaygın kullanılan ahşap türleri:
Masif Ahşap: Yüksek mukavemeti ve doğal dokusu tercih edilmesindeki en büyük faktörlerdir.
Kontrplak: Daha hafif ve ekonomik bir seçenektir.
MDF ve Sunta: Ekonomik ve işlevsel çözümler için kullanılır.
Ahşap Kaplama: Dekoratif amaçlarla yüzey kaplamalarında tercih edilir.
Geçmişten Günümüze Marangoz Aletleri
Marangoz ustaları bugün artık daha kesin sınırlar içerisinde işini yapmakta ve ölçülerin şaşmaması için son çıkan teknolojik aletleri tercih etmektedirler. Bunlar arasında planya makinesi, kalınlık makinesi, şerit testere makinesi, dekupaj makinesi, alt-freze makinesi, üst-freze makinesi, cila ve perdah makinesi sayılabilir. Bu makineler sayesinde hem hızlı hem de kesin ölçülerde çalışma imkanı ustalara tanınmıştır.
Marangozluğun alt dalları:
Marangoz denilince aklımıza elbette öncelikle ağaçların bozuk yapısını düzelten ustalar aklımıza gelmektedir. Özellikle inşaat alanlarında kalıpçıların kullanacağı ağaçlar hep marangoz ustasının elinden çıkmadır. Ancak marangozluk eski çağlara ait bir meslek olduğu için zaman içerisinde alt dallar oluşturmuştur.
Mobilyacılık: Evlerimizde kullandığımız birçok mobilya ağaçtan üretilmektedir. Mobilyacılık, marangozluğa göre daha ince işçilik isteyen bir alt dal olması sebebi ile farklı bir eğitimi de gerektirir. Bu alanda çalışan ustalara mobilyacı adı verilir.
Kündekârî: Osmanlı döneminde özellikle camilerde görebileceğimiz bir sanat olan kündekârî, çok ince marangozluk sanatıdır. Kelime kökeni Farsça olan kündekârî, ince marangozluk sınıfı içerisinde değerlendirilmiştir. Kündekârî, sekizgen, beşgen, yıldız gibi geometrik şekillerde kesilmiş küçük ahşap parçalarının çivi ve tutkal yardımı olmaksızın yalnızca birbirlerine geçirilmeleriyle düz yüzeyler elde etmeyi hedefleyen bir tekniktir.
Oymacılık: Çeşitli marangozluk aletleri ile yapılan, şekilleri kabartılı şekilde ağaca işleme sanatı olan oymacılık, yine marangozluk mesleğinin alt dalı olarak geçmektedir. Heykelciliğe de benzeyen bu sanat dalı, ağacın bir bütün halinde işlenmesine dayanıyor.